Innowacyjne rozwiązania wspierające rozwój gospodarki pasiecznej. Wykorzystanie i przetwórstwo produktów pszczelich - 24 -27.10.2023 r.
Nauka i dobre praktyki w służbie rozwoju gospodarki pasiecznej Ziemi Lubuskiej
W polskiej tradycji miód zajmuje szczególne miejsce. Towarzyszy nam od zarania dziejów. Za sprawą niezwykłych walorów smakowych i prozdrowotnych stał się jednym z podstawowych naturalnych produktów żywnościowych i leczniczych.Zanim jednak ten super food trafi na nasze stoły, pszczelarze muszą włożyć wiele pracy, pokonać trudności i zagrożenia jakie współczesna cywilizacja stwarza pszczołom. Wychodząc naprzeciw ich potrzebom i oczekiwaniom Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zorganizował wyjazd studyjny do woj. lubelskiego i woj. mazowieckiego w celu przedstawienia innowacyjnych rozwiązań w prowadzeniu gospodarki pasiecznej w zgodzie z naturą oraz dobrych praktyk w zwalczaniu chorób pszczelich. Ważnym aspektem wyjazdu pn. „Innowacyjne rozwiązania wspierające rozwój gospodarki pasiecznej…” był temat przetwórstwa produktów pszczelich oraz nowatorskie metody ich sprzedaży. Drugą częścią operacji była konferencja podsumowująca zorganizowana miesiąc później.
W czasie czterodniowego wyjazdu studyjnego trzydziestoosobowa grupa lubuskich pszczelarzy wzięła udział w pokazach wieloletnich doświadczeń, osiągnięć i dobrych praktyk lubelskich i mazowieckich kolegów z branży. Wizytę na Lubelszczyźnie rozpoczęli od pokazu zorganizowanego w działającej od 65 lat Pasiece Hodowlanej "Pożóg", jednej z trzech należących do Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli. To właśnie w Końskowoli od lat prowadzona jest hodowla dwóch ras pszczół, kaukaskiej i kraińskiej, która słynie w całej Polsce z doskonałej jakości matek pszczelich. Oprócz hodowli zarodowej, ośrodek prowadzi szeroką działalność w zakresie edukacji i wdrażania do pasiek nowoczesnych metod gospodarki pasiecznej. Uczestnikom wyjazdu zaprezentowane zostały m.in. metody pozyskiwania nasienia z trutni oraz unasienniania matek pszczelich. Na szczególną uwagę zasługuje testowany w pasiece system całodobowego monitoringu stanu rodzin pszczelich. Inteligentny ul wyposażony w czujniki pomiaru temperatury, wagi, ruchu pozwalają na szybkie wykrywanie nieprawidłowości i zagrożeń.
Jeden z najbardziej wyczekiwanych przez uczestników wyjazdu pokazów miał miejsce w siedzibie Spółdzielni Pszczelarskiej APIS w Lublinie, wiodącego producenta miodów pitnych i pszczelich. Istniejąca od 1932 roku firma łączy nowoczesność w wychodzeniu naprzeciw potrzebom współczesnych konsumentów z tradycją objawiającą się w staropolskich recepturach. Miód pitny uważany jest za najstarszy napój alkoholowy krajów północnej Europy. Tradycja miodosytnictwa na ziemiach Polski, potwierdzona przez źródła literackie i historyczne, była podstawą do rejestracji tych napitków w komisji Europejskiej jako „Gwarantowana Tradycyjna Specjalność”. Miód pitny to trunek powstający w drodze naturalnej fermentacji alkoholowej brzeczki miodowej. W zależności od zastosowanej proporcji miodu i wody, do przygotowania brzeczki, otrzymujemy różne typy miodów: półtorak, dwójniak, trójniak, czwórniak,… Produkcja w Spółdzielni APIS odbywa się w oparciu o ścisłe przestrzeganie tradycyjnych warunków przetwarzania miodów, przy jednoczesnym zachowaniu najnowszych standardów jakości. W firmie funkcjonuje zintegrowany system zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności.
Podczas wizyty w Zespole Szkół Rolniczych CKZ w Pszczelej Woli, w którym znajduje się jedyne w Polsce Technikum Pszczelarstwa, zorganizowany został pokaz Pasieki Wędrownej -Miód z okolic Nałęczowa, państwa Ewy i Adama Boguta. Licząca 400 rodzin pszczelich pasieka prowadzona jest w oparciu o model gospodarki pasiecznej, zapoznany przez Pana Adama w Niemczech i dostosowany do polskich warunków. Pasieka wytwarza 8 miodów gatunkowych, w tym charakterystyczne dla Lubelszczyzny miody malinowy i fasolowy. Profesjonalizm, stopień zaawansowania technologicznego, wielość innowacyjnych rozwiązań i usprawnień zastosowanych w pasiece państwa Boguta budzi uznanie. Jako Grupa Operacyjna „Współpracująca” w ramach Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności pn. "Lokalnie Naturalnie", utworzona wspólnie z czterema innymi podmiotami – otrzymali dofinansowanie z funduszy europejskich, za które w znaczny sposób usprawnili sprzedaż swoich produktów.
Będąc w Pszczelej Woli uczestnicy wyjazdu mieli możliwość zwiedzenia również jedynego w Polsce Inkubatora Pszczelarstwa – innowacyjnego projektu umożliwiającego uczniom i kursantom poznanie całego procesu pozyskiwania, przetwarzania i przygotowania miodów oraz produktów pszczelich do sprzedaży. Jest do również miejsce gdzie każdy zainteresowany pszczelarz może korzystać z nowoczesnej infrastruktury i wyposażenia Inkubatora ponosząc jedynie koszty eksploatacyjne. Użytkownicy samodzielnie mogą przetwarzać żywność, korzystając z usługi udostępnienia powierzchni i urządzeń Inkubatora. „Od początku swojego powstania Inkubator Przetwórstwa Produktów Pszczelich w Pszczelej Woli spotkał się z ogromnym zainteresowaniem w środowiskach producentów miodu zarówno w kraju jak i za granicą. Dzięki temu wpływa na kreowanie przyszłości pszczelarstwa i jest jednym z elementów budujących wysoką markę Powiatu Lubelskiego i Lubelszczyzny”- czytamy na stronie Inkubatora.
Ostatnim punktem wizyty w urokliwej Lubelszczyźnie, był pokaz w pasiece „Moja Pszczoła”. Właściciel pasieki, Pan Mariusza Chachuła, jest cenionym ekspertem w dziedzinie pszczelarstwa. Tematem pokazu było przygotowanie pasieki do sezonu zimowego i zabezpieczanie rodzin pszczelich przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
Trzeci i czwarty dzień wyjazdu studyjnego upłynął w województwie mazowieckim. Płońsk, miasto w którym ilość realizowanych inicjatyw dot. edukacji pszczelarskiej przyprawia o zawrót głowy. Wystarczy wspomnieć skwer edukacyjny w centrum miasta, aleję lip zasadzoną przy rynku, tablice informacyjne przy chodnikach, kwietne łączki na rondach, czy stelaże w kształcie plastrów miodu zamontowane przy latarniach ulicznych, służące za kanwę dla powoi. Co roku miasto organizuje targi pszczelarskie oraz liczne imprezy tematyczne. Jednym z pomysłodawców i inicjatorów tych projektów jest Pan Piotr Budziszewski, współwłaściciel liczącej niemal 260 uli rodzinnej pasieki oraz Prezes Fundacji "Miód i Malina". Pan Piotr przygotował dla uczestników naszego wyjazdu dwa pokazy. Pierwszy w gospodarstwie, w którym pszczoły hodowane są jako naturalne zapylacze 60 ha upraw słonecznika. Właściciel prowadzi dobór odmian gwarantujących długotrwały pożytek. Drugi pokaz odbył się w pierwszej w Polsce pasiece zarejestrowanej na Koło Gospodyń Wiejskich. Właścicielami pasieki jest KGW w Pilichówku. Odważne i niezwykle przedsiębiorcze Panie w szybkim tempie pozyskują wiedzę w zakresie gospodarowania pasieką oraz prowadzą szeroko zakrojoną edukację dzieci i młodzieży oraz rolników w zakresie ochrony pszczół.
Program wyjazdu studyjnego zamykała wizyta w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie, gdzie lubuscy pszczelarze spotkali się z prof. dr hab. inż. Panem Krystianem Marszałkiem, autorem innowacyjnego na skalę światową urządzenia umożliwiającego eliminację chorobotwórczych drobnoustrojów atakujących pszczoły. Opatentowany wynalazek pana Krystiana wywołało ogromne zainteresowanie wśród lubuskich pszczelarzy, którzy z niecierpliwością oczekują na jego pojawienie się w sprzedaży.
Kontynuacją operacji była zorganizowana 24 listopada br. konferencja. Wystąpienia znakomitych prelegentów z Technikum Pszczelarskiego w Pszczelej Woli w osobach pana mgr inż. Tomasza Kędziory, z-cy Dyrektora Zespołu Szkół Rolniczych CKZ w Pszczelej Woli oraz wieloletniego wykładowcy pana mgr Mariusza Chachuły, przyciągnęły do Zielonej Góry pięćdziesięciu pszczelarzy, doradców rolnych i przedstawicieli organizacji pszczelarskich. Tematami wykładów były m.in. prace pasieczne w ciągu sezonu, przygotowanie rodzin pszczelich do nowego sezonu, powiększanie pasieki poprzez tworzenie odkładów i pakietów pszczelich oraz sprzęt pasieczny do produkcji odkładów i pakietów. Podczas wydarzenia, obaj specjaliści pozostawali do dyspozycji uczestników, którzy chętnie korzystali z indywidualnych konsultacji. Ciekawym i niecodziennym punktem konferencji była wspólna prezentacja, podsumowująca październikowy wyjazd studyjny, przedstawiona osobiście przez uczestników. Był to sprawdzian wiedzy zdobytej podczas wizyty na Lubelszczyźnie i Mazowszu. Zdany na szóstkę z plusem.
Operacja opracowana przez Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
– Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
